İstanbul Üniversitesi (kısaca İÜ), İstanbul'da bulunan devlet üniversitesidir.
18 Kasım 1833'de Türkiye'nin ilk ve tek üniversitesi olarak öğrenim hayatına başlamış olan kurum, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki ilk Avrupa tarzı üniversite olarak kabul edilen Darülfünun'un doğrudan devamıdır. Ayrıca İstanbul'u fethinin ertesi günü 30 Mayıs 1453'te Fatih Sultan Mehmet'in emriyle kurulan Sahn-ı Seman medreselerinin devamı kabul edilir. Bugünkü hali 1933'te kurulmuştur.
Günümüzde, "Dünyanın en iyi 500 üniversitesi" sıralamasına Türkiye'den giren 6 üniversiteden biridir. İstanbul Üniversitesi dünyanın en iyi 500 üniversitesi arasında 2006'dan beri yer almaktadır. Üniversite, aynı zamanda Asya Pasifik bölgesinin en iyi 100 üniversitesi arasındadır.Üniversitede yaklaşık 73.000 lisansüstü, lisans ve ön lisans öğrencisi öğrenim görmektedir. Bu yükseköğretim işlemi 12000 öğretim üyesi ve öğretim elemanı tarafından gerçekleştirilmektedir.
Tarihçe
Osmanlı dönemi
Osmanlı Devleti'nde Avrupa tarzında modern bir üniversite kurma girişimleri 1846'da başlamıştır. 1863, 1870 ve 1874'teki başarısız denemelerden sonra nihayet II. Abdülhamit'in fermanıyla 31 Ağustos 1900'de Darülfünûn-ı Şahane adı verilen ilk üniversite açılmıştır. İstanbul Üniversitesi, işte bu kurumun doğrudan devamıdır.
Darülfünûn'un Osmanlı dönemindeki dönüşümü için Darülfünun maddesine bakınız.
Cumhuriyet'in ilk yılları
Türkiye Cumhuriyeti 21 Nisan 1924 tarihli ve 493 sayılı Kanun'la İstanbul Darülfünunu'nun tüzel kişiliğini tanıdı.
Lağvedilen Fatih ve Süleymaniye Medreseleri, 7 Ekim 1925'de Darülfünun'a bağlı İlahiyat Fakültesi olarak "reorganize" edildi. (1925-26 ders yılında 284 talebesi olan bu fakülte, 1933 üniversite reformu sonucunda Yüksek İslam Enstitüsüne çevrildi, ertesi yıl sadece 20 öğrencisi kaldığından kapatıldı.)
4 Mart 1924 tarihli Tevhid-i Tedrisat Kanunu'yla ilk ve orta öğretimi devletleştiren Cumhuriyet yönetimi, Darülfünun'un özerk statüsüne kuşku ile yaklaşmıştır.
Yönetim ile üniversiteyi karşı karşıya getiren ilk olay, 1923'te Cumhuriyet'in ilanı üzerine bir kutlama mesajı gönderilmesi teklifine, Darülfünun Talebe Birliği genel kurulunun, "üniversitenin siyasi akımların dışında kalması kanaatiyle" karşı çıkması oldu.
İkinci bir olay, harf devrimi konusunda bazı Darülfünun hocalarının çekinceler ifade etmeleri idi. Ancak bardağı taşıran damla, Atatürk'ün 1930'dan itibaren benimsediği Türk tarih ve dil tezlerine Darülfünun'un ilgi göstermemesidir. 1930 Aralığındaki Darülfünun ziyareti sırasında, "Ankara, Ege, Aka, Eti, ata, arkeos, amiral, kaptan" kelimelerinin kökeni hakkında sınadığı bazı profesörlerin kuşkucu yaklaşımları, Atatürk'ü kızdırmıştır.
1932 Türk Tarih Kongresinde, bazı profesörlerin (Mehmet Ali Ayni ve Zeki Velidi Togan gibi) açıkça, bazılarının tevil ve yumuşatma yoluyla Gazi'nin tezlerine karşı çıkmaları, Darülfünun'un sonunu getirdi. İlhan Başgöz'ün deyimiyle:
"Bu kongrede İstanbul Darülfünunundan bazı öğretmenler resmi dil ve tarih görüşlerini eleştirmek cesaretini gösterirler. Mustafa Kemal'in öz ilgi ve desteği ile yürütülen ve hükümetin kültür politikası halini alan bu iki görüşün Üniversitede destek bulamaması bir yana, bir de eleştirilmesi Ankara'da şiddetli tepki yaratır."
Kongreden iki ay sonra sonra, Türk tarih tezinin ateşli savunucusu, eski İstiklal Mahkemesi hakimi Dr. Reşit Galip Maarif Vekili tayin edilerek, üniversiteye çeki düzen vermekle görevlendirildi. Daha önce İsviçreli eğitimci Albert Malche ülkeye çağrılarak, Darülfünun'un aksayan yönlerini eleştiren bir rapor yazması sağlanmıştı. 1933 Temmuzunda çıkarılan 2252 sayılı yasa ile Darülfünun ve ona bağlı bütün kurumlar, kadro ve örgütüyle lağvedildi. Yerine İstanbul'da Maarif Vekâletine bağlı yeni bir üniversite kurulması öngörüldü. İstanbul Üniversitesi 1 Ağustos 1933'te yeni bir kadro ve yapıyla açıldı. 18 Kasım 1933'te Türkiye'nin "ilk ve tek" üniversitesi olarak eğitime başladı.
1946-günümüz
Bugün İstanbul Üniversitesi 6 Eylül 1981 tarihli 2547 sayılı (YÖK)Yüksek Öğrenim Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışmakta olduğundan özerkliğini önemli ölçüde yitirmiştir.
Amblem
İstanbul Üniversitesi'nin simgesi olan "yılanlı amblem" 1243 tarihli Selçuklu Şifa Yurdu motiflerinden Prof. Süheyl Ünver tarafından esinlenerek tasarlanmıştır.
Yerleşkeleri
İstanbulun çeşitli semtlerinde bulunan yerleşkelerde eğitim faaliyetleri göstermektedir.
- Avcılar
- Bahçeköy
- Beyazıt
- Vezneciler
- Cerrahpaşa
- Çapa
- Bakırköy
- Şişli (Mecidiyeköy)
- Kadıköy
- Büyükçekmece
- Silivri
Eğitim-araştırma destek birimleri
- Ankara
- Eskişehir
- Sapanca
- Gökçeada
- Van
- Antalya
Akademik birimler
- Fakülteler
- Hukuk Fakültesi
- Siyasal Bilgiler Fakültesi
- İstanbul Tıp Fakültesi
- Edebiyat Fakültesi
- Fen Fakültesi
- İktisat Fakültesi
- Orman Fakültesi
- Eczacılık Fakültesi
- Diş Hekimliği Fakültesi
- Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
- İşletme Fakültesi
- Veteriner Fakültesi
- Mühendislik Fakültesi
- Su Ürünleri Fakültesi
- İletişim Fakültesi
- İlahiyat Fakültesi
- Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi
- Sağlık Bilimleri Fakültesi
- Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi
- Hemşirelik Fakültesi
- Bölümler
- Beden Eğitimi ve Spor Bölümü
- Enformatik Bölümü
- Güzel Sanatlar Bölümü
- Türk Dili Bölümü
- Yabancı Diller Bölümü
- Yüksek Okullar
- Adalet Meslek Yüksekokulu
- Bakırköy Sağlık Yüksekokulu
- Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
- Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu
- Devlet Konservatuarı
- Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu
- Ormancılık Meslek Yüksekokulu
- Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
- Sapanca Su Ürünleri Meslek Yüksekokulu
- Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
- Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu
- Ulaştırma ve Lojistik Yüksekokulu
- Veteriner Fakültesi Meslek Yüksekokulu
- Enstitüler
- Adli Tıp Enstitüsü
- Akciğer Hastalıkları ve Tüberküloz Enstitüsü
- Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü
- Çocuk Sağlığı Enstitüsü
- Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü
- Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü
- Fen Bilimleri Enstitüsü
- İşletme İktisadı Enstitüsü
- Kardiyoloji Enstitüsü
- Nörolojik Bilimler Enstitüsü
- Onkoloji Enstitüsü
- Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder